132 lata temu urodził się Stanisław Sosabowski – polski generał z okresu II wojny światowej, dowódca Samodzielnej Brygady Spadochronowej, jeden z uczestników operacji „Market Garden” i walk o Arnhem. Przez powojenne polskie władze ludowe uznany za zdrajcę i pozbawiony polskiego obywatelstwa. Na emigracji bohater wojenny wiódł skromne życie, podjął się pracy w warsztacie stolarskim i tapicerskim, który założył wspólnie z kolegą, następnie był magazynierem w fabryce urządzeń elektrycznych. Honor nie pozwolił mu domagać się o więcej...
Stanisław Sosabowski już od 1905 r. angażował się w działalność niepodległościową, w 1918 r. zgłosił się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim. Pełnił funkcje dowódcze, w czasie kampanii wrześniowej dowodził 21 pułkiem piechoty. Walczył w obronie Warszawy, gdzie dostał się do niewoli, z której zbiegł.
Jako zawodowy żołnierz natychmiast związał się z działalnością konspiracyjną. Nawiązał kontakt z Służbą Zwycięstwu Polski, organizował i dowodził łódzkim Okręgiem SZP. W listopadzie 1939 r., przez tereny okupowane przez Związek Sowiecki, a następnie Węgry dotarł do Francji, gdzie zaangażował się w tworzenie struktur wojska polskiego na uchodźctwie. Został zastępcą dowódcy 4. Dywizji Piechoty, która w obliczu klęski Francji musiała ewakuować się do Wielkiej Brytanii.
Na angielskiej ziemi objął dowodzenie 4. Brygadą Kadrową Strzelców, która od stycznia 1941 r. miała spełniać rolę ośrodka przygotowawczego i szkolnego dla kandydatów do polskich wojsk spadochronowych. Decyzją gen. Sikorskiego 23 września 1941 r. brygada została przemianowana na 1. Brygadę Spadochronową, jednostkę podlegającą bezpośrednio Naczelnemu Wodzowi. Dowódcą brygady został Stanisław Sosabowski.
Pod dowództwem Sosabowskiego Brygada przystąpiła do intensywnego szkolenia. W szkockiej miejscowości Upper Largo Polacy stworzyli własny ośrodek szkoleniowy, gdzie całkowicie zaadoptowali do własnych potrzeb park i budynek „Largo House”. Własnym sumptem zbudowali wieżę spadochronową oraz tor przeszkód zwanym „Małpim Gajem” (ang. „Monkey Grove”). Dewizą Brygady stało się zawołanie „Najkrótszą drogą”, a jej sztandar wykonany w okupowanej Warszawie zdobiło łacińskie hasło „Surge Polonia” („Powstań Polsko”). W 1942 r. Brygada w znacznym stopniu została uzupełniona żołnierzami z Armii Polskiej z ZSRS, w 1944 r. jej stan liczbowy wynosił 2200 żołnierzy. Stanisław Sosabowski całkowicie poświęcił się organizacji nowej jednostki, uczestniczył razem ze swoimi żołnierzami w ćwiczeniach. Szybko zjednał sobie sympatię podwładnych, którzy mówili o nim „Sosab”. Dzięki swojej wytężonej pracy stworzył jednostkę, która w niczym nie ustępowała swoim brytyjskim czy też amerykańskim odpowiednikom.
1. Brygada Spadochronowa przeszła swój chrzest bojowy w operacji Market Garden – największej powietrznodesantowej operacji w czasie II wojny światowej. We wrześniu 1944 r. żołnierze zostali zrzuceni w rejonie Arnhem w Holandii, Stanisław Sosabowski lądował ze swoimi podwładnymi. Po zakończeniu walk gen. Sosabowski został niesłusznie obarczony winą za niepowodzenie operacji Market Garden, 27 grudnia 1944 r. pozbawiono go dowództwa nad Brygadą.
Został Inspektorem Jednostek Etapowych i Wartowniczych, w lipcu 1948 r. odszedł ze służby wojskowej i pozostał w Wielkiej Brytanii. Pracował jako robotnik, ale też aktywnie działał w polskich środowiskach emigracyjnych. Jeszcze w 1947 r. założył Związek Polskich Spadochroniarzy w Londynie. Prowadził działalność publicystyczną i pisarską, nie angażował się w życie polityczne brytyjskiej Polonii. Pozostawił po sobie wspomnienia: „Najkrótszą drogą”, „Droga wiodła ugorem. Wspomnienia” oraz „Freely I served”.
Zmarł 25 września 1967 r. w Hillingdon. Dwa lata później jego prochy sprowadzono do Polski i pochowano na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Jego grób został wpisany do ewidencja grobów weteranów walk o Wolność i Niepodległość Polski. W 2018 r. prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego.
Oddając cześć Jego pamięci polecamy obszerną biografię generała w dziale historia - kultura PAI.
KOLORYZACJA ZDJĘCIA © PAI
Generał Stanisław Sosabowski w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
